Ik ben een tijdje heeeel erg druk geweest. Het is inmiddels geen geheim meer wat voor klus er tussen het gebruikelijke werk door kwam. Ik heb de Nederlandse vertaling gemaakt van het boek van de wereldberoemde vrijheidsdressuur-koningin Alizee Froment. Het komt binnenkort uit en ik raad jullie allemaal aan om het aan te schaffen. En nee, daar verdien ik geen cent extra aan.
Een vertaling maken is niet hetzelfde als iets simpelweg overzetten naar het Nederlands. Als dat zo was kon je het ook door Google Translate of -wat tegenwoordig veel wordt gebruikt en ik herken het, dus ik zie wie dat doet- ChatGPT halen. De vrees dat mijn werk als schrijver of in dit geval als vertaler overbodig wordt is ongegrond als je ziet wat die machines van een specialistisch verhaal maken over een gecompliceerd onderwerp zoals het trainen van paarden. Bij een vertaling is het belangrijk dat je datgene wat de maker wilde overbrengen aanvoelt en daardoor correct weergeeft in een taal die hele andere uitdrukkingen gebruikt dan de originele. Dat vergt het nodige denkwerk.
Hij weegt wel een paar honderd kilo…
Alizee is Française en -zoals ze zelf omschrijft- een zeer gevoelig iemand die het liefst in de natuur tussen de paarden is, in een mooie jurk met bloemen in het haar. Gevoel speelt een belangrijke rol in haar leven. Daarnaast heeft ze een natuurlijke gave in het aanvoelen van paarden, maar ze heeft zich in de loop der jaren ook enorm verdiept in alle kennis rondom klassieke dressuur en africhting. Dat heeft geleid tot een interessante mix. Ze pleit voor het beter luisteren en aanvoelen van paarden, met inachtname van het wezen dat het is. Ze geeft duidelijk aan dat de meest gemaakte fouten die zij tegenkomt in clinics zijn gebaseerd op gebrek aan correct leiderschap.
Mensen geven verkeerd leiderschap
Het woord ‘leider’ heeft iets dominants in zich, iets overheersend. Dat is al waar wij mensen fout één mee maken. Je hoeft een paard niet te overheersen om er leiding aan te geven. Maar aan de andere kant van het spectrum zit een groep die zo ‘lief’ wil zijn dat ze helemaal geen leiding geven, waardoor een paard zich hopeloos onzeker en onveilig voelt. En dat zijn dan ook nog vaak mensen die de signalen die een paard daardoor geeft eng vinden, waarop ze met frustratie reageren, want ze proberen immers zo lief te zijn. Het paard snapt die frustratie niet en vindt dát juist weer heel eng. Gevolg is een ongelukkig, onzeker paard en een bang, ongelukkig mens.
Niet boos blijven
Een paard is een kuddedier. Binnen zo’n kudde geeft er eentje aan wat de groep gaat doen. De rollen onderling zijn duidelijk. Dat geeft een paard een veilig gevoel. De leider gaat niet de hele tijd schoppend, slaand en schreeuwend rond om zijn wil op te leggen. Als er eentje niet helemaal meewerkt is het boze oog of een half gedraaid oor genoeg om de boel weer in het gareel te krijgen. Daarna is het weer klaar, de baas blijft niet boos. In tegenstelling tot mensen die soms na een half uur rijden nog mopperen over iets dat in het begin in hun ogen niet goed ging.
Ik bedank ze uitbundig
Als ik rijd zijn de ‘ho’ en de ‘go’ heilig en niet optioneel. Als een paard niet terugkomt op een lichte hulp of niet weggaat op een minieme aanwijzing, dan ben ik daar duidelijk niet van gediend. Alle andere aanwijzingen zijn meer in de vorm van ‘trial and error’, waarbij ik een juiste reactie meteen beloon met het wegnemen van druk. En die reactie kan zelfs een begin van iets wat erop lijkt zijn, ik hoef niet gelijk de hele uitvoering op topniveau. Ik beloon graag uitbundig met mijn stem, maar ook daar moet je voorzichtig mee zijn, want er zijn verlegen paarden bij. Hoewel de meesten er met een verrast soort blijdschap op reageren. Wat ik ook altijd doe en wat veel mensen overdreven vinden is na het afstijgen meteen de singel losser maken (= wegnemen van druk) en dan het paard aaien en vertellen hoe blij ik ben met alle medewerking en hoe goed ik vind dat hij of zij z’n best heeft gedaan. Het klinkt misschien een beetje ‘zweef’, maar ik ben ervan overtuigd dat ze veel meer begrijpen dan wij denken. En ik meen het ook echt, ik vind dat paarden hun best doen om ons te begrijpen. Wij zijn de stumperds die het niet goed uitleggen of iets vragen wat ze fysiek nog niet kunnen.
Wat Alizee ook benadrukt is dat ieder paard op je pad komt om een reden. Die je op dat moment misschien zelf nog niet inziet. Daar moet ik nog eens even rustig over nadenken, maar misschien zien jullie dat al wel….?